Μικρά και μεγάλα μυστικά για την λίπανση του κινητήρα μας
Πρόκειται για τον “χυμό της ζωής” του κινητήρα μας, για το σημαντικότερο στοιχείο που εγγυάται την καλή του λειτουργία και είναι ένας τομέας που πρέπει να φροντίζουμε με προσήλωση και συστηματικότητα. Ρίχνουμε μια ματιά στα λιπαντικά κινητήρων και τα μυστικά τους.
Καταρχάς, τα λιπαντικά για κινητήρες σκούτερ είναι διαφορετικών προδιαγραφών από εκείνα που χρησιμοποιούμε στις μοτοσυκλέτες.
Οι μοτοσυκλέτες χρησιμοποιούν λιπαντικά που έχουν κατασκευαστεί για να φροντίζουν και το κιβώτιο ταχυτήτων, αλλά και τους δίσκους του συμπλέκτη, εκτός από τον στρόφαλο τις βαλβίδες τους εκκεντροφόρους και το πιστόνι.
Ο κανόνας λέει πως μπορούμε (αν και δεν θα το συστήναμε) να χρησιμοποιήσουμε στην ανάγκη λιπαντικό μοτοσυκλέτας στο σκούτερ μας, αλλά όχι το ανάποδο, δηλαδή λάδια για σκούτερ στη μοτοσυκλέτα μας…
Το λιπαντικό είναι πολύ σημαντικό για την αξιοπιστία μακροπρόθεσμα, αλλά πρωτίστως για τη λειτουργία του κινητήρα μας, κάτι που μεταφράζεται στο ότι πρέπει να δίνουμε προσοχή όχι μόνο στην ποιότητα, τις προδιαγραφές του προϊόντος ή την ποσότητα που βάζουμε, αλλά και στο κάθε πότε το αλλάζουμε.
Μιας και μιλάμε για κινητήρες εσωτερικής καύσης και μάλιστα σκούτερ, πρέπει να δούμε γιατί οι κατασκευαστές λιπαντικών δημιούργησαν ειδικά λιπαντικά για την περίπτωσή μας.
Πρώτα απ’ όλα, όπως είπαμε παραπάνω, οι κινητήρες σκούτερ δεν επιβαρύνονται με τη λίπανση κιβωτίου ταχυτήτων και συμπλέκτη (που είναι υγρός πολύδισκος συνήθως). Επίσης τα σκούτερ δουλεύουν πάντα σε υψηλές θερμοκρασίες, λόγω του ότι κινούνται σε αργές ταχύτητες πόλης και μάλιστα διαρκώς σε υψηλές στροφές: από τη στιγμή που ξεκινούν από στάση μέχρι να πιάσουν την τελική τους.
Το λάδι κυκλοφορεί μέσα στον κινητήρα μέσω της αντλίας λαδιού, διατρέχοντας το κύκλωμα λίπανσης διαρκώς, λιπαίνοντας ή προστατεύοντας αν θέλετε τα κινούμενα μεταλλικά μέρη που αν έμεναν χωρίς λίπανση θα ανέβαζαν γρήγορα υψηλές θερμοκρασίες, θα “καίγονταν” οι επιφάνειές τους και θα κολλούσαν το ένα με το άλλο, λόγω διαστολής.
Ένας κινητήρας αναπτύσσει στο εσωτερικό του πολύ υψηλές θερμοκρασίες και γι’ αυτό έχει αντίστοιχα μεγάλη σημασία το λάδι, που χωρίς αυτό… δεν θα υπήρχε κίνηση: ούτε στον κινητήρα, ούτε και στο σκούτερ μας.
Πέρα από την ποιότητα και την ποσότητα λαδιού που χρησιμοποιούμε, ένας από τους κυριότερους λόγους φθοράς των κινητήρων είναι το περίφημο “ζέσταμα” ή “προθέρμανση”.
Πολλά έχουν ειπωθεί και πολλά λέγονται για το αν και πώς πρέπει να ζεσταίνουμε τον κινητήρα μας όταν τον ξεκινάμε το πρωί.
Η παλιά σχολή (50+ χρόνια πριν), με τα παλαιάς τεχνολογίας μέταλλα, πιστόνια, τριβές και χιτώνια, απαιτούσε επιτόπου ζέσταμα στο ρελαντί. Σήμερα αυτές οι τεχνικές και οι συνήθειες θεωρούνται όχι μόνο πεπαλαιωμένες, αλλά και επιζήμιες.
Οι κατασκευαστές λιπαντικών το λένε ξεκάθαρα: οι μεγαλύτερες φθορές στους κινητήρες (το 60% μάλιστα) συμβαίνουν στα δυο πρώτα λεπτά της λειτουργίας τους.
Αυτό γιατί μέσα στα πρώτα λεπτά το λάδι συμπληρώνει το σύστημα λίπανσης, περνάει απ’ όλα τα κινούμενα μέρη, αλλά παράλληλα φτάνει και στην κατάλληλη θερμοκρασία λειτουργίας του.
Κάνουμε γρήγορο ζέσταμα; Το λάδι θα περάσει από όλα τα κινούμενα μέρη του κινητήρα και θα ζεσταθεί γρήγορα.
Κάνουμε ζέσταμα στο ρελαντί με 1.000 στροφές ανά λεπτό και το σκούτερ σε στάση; Ο κινητήρας και το λιπαντικό θα ζεσταθούν αργά και οι φθορές στο μεταξύ θα είναι μεγαλύτερες.
Η σωστότερη τεχνική είναι να βάζουμε μπροστά τον κινητήρα μας και μέσα στα επόμενα 10-20 δευτερόλεπτα να ξεκινάμε τη διαδρομή μας, πηγαίνοντας αργά για τα πρώτα 3-4 χιλιόμετρα ωθώντας το λάδι μας να πάει παντού και να ζεσταθεί γρήγορα.
Πάμε τώρα να δούμε κάθε πότε πρέπει να αλλάζουμε το λάδι του κινητήρα μας. Η απάντηση είναι απλή: όποτε προτείνει ο κατασκευαστής… περίπου. Έχουμε δει σκούτερ που ο κατασκευαστής προτείνει αλλαγές λαδιών κάθε 1.000 χιλιόμετρα (!), έχουμε δει και κατασκευαστή που συστήνει να αλλάζουν κάθε 8.000 χιλιόμετρα!
Αμφότερα είναι υπερβολικά, ο πρώτος λόγω του ιδιαίτερα μικρού περιθωρίου που δίνει και ο δεύτερος επίσης, αν αναλογιστούμε τις σχετικά υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος που έχουμε στην Ελλάδα.
Για τη δεύτερη περίπτωση το να αλλάζουμε λάδια νωρίτερα απ’ ό,τι συστήνει ο κατασκευαστής ποτέ δεν έκανε κακό.
Επίσης αν κάνουμε δουλειές με το σκουτεράκι μας (μεταφορές, delivery κ.λπ.) κι αυτό ξημεροβραδιάζεται μέσα σε μποτιλιαρισμένες πόλεις, τότε οι αλλαγές κάθε 2.000 χιλιόμετρα δεν είναι καθόλου άσχημη ιδέα. Αυτό το ξέρουν και οι ιδιοκτήτες και οι μηχανικοί του χώρου και αυτό προτείνουν.
Αν το σκούτερ χρησιμοποιείται σε ανοικτές διαδρομές, αυτοκινητόδρομους, επαρχιακούς με σταθερά υψηλές ταχύτητες, τότε το λάδι (και ο κινητήρας) καταπονούνται λιγότερο και μπορείτε να ακολουθείτε τα χιλιόμετρα που προτείνει ο κατασκευαστής.
Μαζί με το λάδι αλλάζουμε και το φίλτρο του (εμείς το κάνουμε πάντα) αν και οι κατασκευαστές συνήθως για λόγους μείωσης του κόστους συντήρησης συστήνουν αλλαγή φίλτρου λαδιού ανά δύο αλλαγές λιπαντικού.
Επίσης οι κατασκευαστές συστήνουν να χρησιμοποιούμε τα αυθεντικά φίλτρα λαδιού, ώστε οι προδιαγραφές τους να είναι συμβατές με αυτές του συστήματος λίπανσης.
Ορυκτά ή συνθετικά λάδια, δεν έχει σημασία τι θα προτιμήσουμε – αν δεν αναγράφεται στο εγχειρίδιο του ιδιοκτήτη – ενώ αυτό που προσέχουμε είναι οι προδιαγραφές των λαδιών που αγοράζουμε και το σωστό προτεινόμενο ιξώδες τους (πχ. 10W30 ή 10W40) που πρέπει να είναι αυτά που συστήνει ο κατασκευαστής.
Ο έλεγχος της στάθμης του λαδιού σε τακτά διαστήματα (μέσω του δείκτη που βρίσκεται πάνω στον κινητήρα) είναι μια συνήθεια που μπορεί να μας γλιτώσει από μεγάλες σκοτούρες και προβλήματα (μηχανικά και… οικονομικής φύσεως).
Αν η στάθμη έχει κατέβει συμπληρώνουμε μέχρι τη μέγιστη γραμμή, έτσι ώστε να δουλεύει το σύστημα λίπανσης με την πίεση που χρειάζεται. Ποτέ μα ποτέ δεν βάζουμε περισσότερα λάδια, με τη στάθμη να ανεβαίνει πάνω από την κορυφή του δείκτη!
Τέλος, αν χρησιμοποιούμε σπάνια το σκούτερ μας, ακόμα κι αν δεν κάνουμε τα χιλιόμετρα που προτείνει ο κατασκευαστής για αλλαγή, θυμόμαστε να αλλάζουμε το λιπαντικό του κινητήρα κάθε χρόνο, μιας και υπάρχει “γήρανση” και απώλεια των λιπαντικών του ικανοτήτων.
