Ένας πρωτοπόρος “Μade in USA”

Η εταιρία Salsbury από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ δεν παρουσίασε μόνο τη δεκαετία του ’30 το πρώτο αυτόματο σκούτερ, αλλά παρουσίασε στον κόσμο, τη δεκαετία του ’40, και το πρώτο mega scooter. Δυο παγκόσμιες πρωτιές που όλοι σχεδόν οι κατασκευαστές ακολουθούν μέχρι σήμερα…

Salsbury Model 85, 1946, ο πρόγονος των σημερινών mega scooter

Αν ήθελε κάποιος να περιγράψει την ιστορία των σκούτερ από το 1900 μέχρι σήμερα με τρία μόνο μοντέλα σκούτερ το πιο σωστό θα ήταν να έλεγε: Unibus – Salsbury – Vespa. Το πιστεύετε; Ούτε εγώ το πίστευα πριν αρχίσω να ερευνώ και να διαβάζω για την Salsbury.

Δεν περίμενα ποτέ ότι η πορεία των σύγχρονων σκούτερ, η οποία, εντάξει θα ξεκινούσε από την Αγγλία (χώρα γνωστή για τις μηχανολογικές της καινοτομίες, πρωτιές και εφευρέσεις) θα κατέληγε στην Ιταλία, ως μάστορες της εμφάνισης και της κομψότητας, αλλά προηγουμένως θα περνούσε από την Αμερική… Και μάλιστα μέσα από το εργαστήριο του κύριου Ε. Foster Salsbury, από το Oakland της Καλιφόρνια.

Το πρώτο σκούτερ της Salsbury, το 1936. Δυο ρόδες κι ένα κασόνι…

O Salsbury πίστευε ότι τα σκουτεράκια του θα γίνονταν παγκόσμια γνωστά σε σύντομο διάστημα. Επαληθεύθηκε κατά το ήμισυ, τα σκούτερ έγιναν παγκόσμια γνωστά και δημοφιλή, αλλά όχι τα δικά του σκούτερ. Έμπνευσή του στη δημιουργία των πρώτων σκούτερ που σχεδίασε ήταν η διάσημη αεροπόρος Amelia Earhart η οποία χρησιμοποιούσε μια ιδιοκατασκευή – κάτι σαν πατίνι με ρόδες – για τις μετακινήσεις της μέσα στο αεροδρόμιο του Burbank (θυμηθείτε ότι η ζωή της Earhart έγινε ταινία το 2009, που ονομάζεται “Amelia” και πρωταγωνιστεί η Hilary Swank).

Salsbury Motor Glide 1936

Το πρώτο σκούτερ της Salsbury, παρουσιάστηκε στο “Σαλόνι Σκαφών και Αεροσκαφών του Λος Άντζελες” το 1936, ονομαζόταν Salsbury Motor Glide και στην πράξη ήταν πολύ απλά φτιαγμένο από ένα δάπεδο, δυο ροδάκια, ένα τιμόνι, κι ένα “κουτί” πάνω στο οποίο καθόταν ο αναβάτης και έκρυβε από κάτω του έναν μικρής χωρητικότητας κινητήρα. Ο E. Foster Salsbury και ο μηχανικός Austin Elmore ήταν οι δημιουργοί του Salsbury Motor Glide που μπήκε στην παραγωγή το ίδιο έτος.

Το πρωτότυπο Motor Glide που είχε φτιαχτεί το ’35 είχε πλαίσιο που ζύγιζε 30 κιλά και πάνω του εφαρμόστηκε ένας δίχρονος κινητήρας 85 κυβικών της Evinrude με περιστροφική βαλβίδα, που απέδιδε 0,75 του ίππου. Φρένο υπήρχε μόνο στον πίσω τροχό με ταμπούρο και οι τροχοί ήταν 5 μόλις ιντσών. Αναρτήσεις δεν υπήρχαν σε κανέναν τροχό.

Και η αστυνομία είχε Salsbury Motor Glide το 1938

Το μοντέλο παραγωγής του ’36 είχε βελτιωμένη μετάδοση με ιμάντα και σύντομα η εξέλιξή του που ήρθε το ’37 βαφτίστηκε με το πομπώδες όνομα: DeLuxe High Speed Motor Glide.
Το Salsbury Motor Glide του 1938 ήταν εφοδιασμένο με έναν κινητήρα Johnson απόδοσης 1.5 ίππων, που διέθετε φυγοκεντρικό σύστημα διαρκώς μεταβαλλόμενων σχέσεων (CVT).

Αυτός ο τύπος αυτόματης μετάδοσης υιοθετήθηκε στο πέρασμα των δεκαετιών (σύστημα που συναντάμε σε όλα τα σκούτερ σήμερα) από όλες τις κατασκευάστριες εταιρίες, σε πλήθος κινητήρων και εφαρμογών. Το CVT τοποθετήθηκε αργότερα σε go-kart, minibikes, σε οχήματα χιονιού, κ.λπ. ακόμη και σε αυτοκίνητα.

Salsbury Motor Glide του 1938

Μια ιδιαιτερότητα των Salsbury, ήταν πως σε αντίθεση με τα περισσότερα σκούτερ και μοτοσυκλέτες της εποχής, είχαν ποδωστήρια, παρά χειριστήρια, με στόχο την ευκολία χρήσης, θυμίζοντας αυτοκίνητο, με ποδόφρενο και γκάζι.
Το Salsbury Motor Glide ήταν μικρό σε μέγεθος, απλό σαν κατασκευή και κυρίως πρόσφερε οικονομική μετακίνηση, καταναλώνοντας λίγο καύσιμο. Η επιτυχία τους ήρθε γρήγορα και ήταν αρκετά μεγάλη, αλλά οι πωλήσεις διακόπηκαν λόγω του Πολέμου.

Κινητήρες η Salsbury προμηθευόταν στην αρχή από, τις γνωστές μας από τις μηχανές θαλάσσης, εταιρίες Evinrude (ο ιδρυτής της εταιρίας είχε έρθει σαν μετανάστης από την Νορβηγία στην Αμερική) και Johnson, οι οποίες τότε κατασκεύαζαν κινητήρες για πολλές χρήσεις.
Παρόλο που ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έκοψε τη φόρα των Salsbury, ο ιδιοκτήτης της προσπάθησε να πουλήσει την πατέντα της αυτόματης μετάδοσης και στην Piaggio. Την μεταπολεμική περίοδο και στην Ευρώπη σχεδόν όλοι ήθελαν από ένα σκούτερ, αλλά τα Salsbury δεν έγιναν εμπορική επιτυχία.

Η παραγωγή των Salsbury κράτησε μόνο 12 χρόνια, με το 1948 να φέρνει το τέλος αυτών των αμιγώς αμερικανικών σκούτερ. Το ’46 θεωρείται σημαντική χρονιά για την Salisbury, αλλά και την ιστορία των σκούτερ γενικότερα, αφού παρουσιάστηκε το πρώτο maxi scooter του κόσμου, το Super Scooter model 85.

Salsbury Model 85

Salsbury Super Scooter model 85

H κάθε χώρα του κόσμου έχει και μια σχεδιαστική σχολή. Η κάθε σχολή έχει τις δικές της γραμμές, τους δικούς της δρόμους, τις ιδιαίτερες αισθητικές ανάγκες να καλύψει. Ποιες να ήταν άραγε αυτές οι ανάγκες που δημιούργησαν ένα σκούτερ σαν το Salsbury. Σήμερα το βλέπουμε σαν συμπαθητικό και cult αντικείμενο, που αντανακλά τις τάσεις της εποχής, το αμερικάνικο όνειρο μετά τον πόλεμο, την ευμάρεια των ΗΠΑ, το “κίνημα – bigger is better” και την υπερβολή που εκφραζόταν με τετραγωνικά λαμαρίνας.

Αυτό ήταν το Salsbury Model 85 ένα μεγάλο πολυτελές μεταπολεμικό σκούτερ, που διέθετε μεγάλη ποδιά, ρύγχος και ζελατίνα. Όμως… το Model 85 στην πραγματικότητα είναι το πρώτο mega-maxi scooter, με θέση “πολυθρόνα, μεγάλες διαστάσεις, μεγάλη προστασία για τον αναβάτη και ποδόφρενο, εκτός των άλλων χαρακτηριστικών του.

Salsbury Super Scooter model 85

Moνόσελο και πορτμπαγκάζ για το “85”. Προσέξτε τα ποδωστήρια και το χειρόφρενο

Το Model 85 είναι πολύ σημαντικό σαν μοντέλο στην ιστορία των σκούτερ, αφού πρόκειται για τον πρωτοπόρο των μεγάλων σκούτερ, τα οποία σήμερα απλώνονται σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου σαν Burgman, XΕvo, TMAX, Silver Wing, MaxSym, Xciting, Integra, κ.λπ. Το Salsbury Super Scooter Μodel 85 παρέμεινε στην αγορά από το 1947 μέχρι το 1950. Παράχθηκαν γύρω στα 1000 κομμάτια.

Η τελική του ήταν κοντά στα 105 χ.α.ω , είχε αυτόματη μετάδοση και ένα αεροδυναμικό σχεδιασμό και στις δύο εκδόσεις του, την Standard με χαμηλότερο ρύγχος και την DeLuxe με μεγαλύτερο ρύγχος και ψηλότερη ζελατίνα. Ο κινητήρας του ήταν ένας τετράχρονος 318 cc που γύριζε το πολύ στις 2.680 στροφές ανά λεπτό και είχε κατανάλωση 4 λίτρων στα 100 χιλιόμετρα. Υπήρχαν αναρτήσεις στον μπροστά και τον πίσω τροχό (μονόμπρατση ανάρτηση μπροστά), καθώς και μεγάλος αποθηκευτικός χώρος κάτω από το πορτ-μπαγκάζ πολλών λίτρων, καθώς το “85” ήταν μονόσελο.