Γυρνάω αιώνια, μες την αιώνια πόλη

 Κείμενο, φωτογραφίες, του Βασίλη Αντζουλάτου

 Καλά, οι Αμερικανοί το έχουν αναγάγει σε θρύλο, οι φίλοι του σινεμά το ίδιο, οι φίλοι της Vespa ακόμα πιο πολύ. “Βόλτα στη Ρώμη με Vespa”. Ένα θρυλικό σκούτερ σε μια φημισμένη πόλη. Το κλασικό στο απόγειό του.

Γύρω από το Κολοσσαίο, με μια κόκκινη Βέσπα (φωτό Piaggio)

Είχα την τύχη να κάνω πρόσφατα, όχι μία, αλλά δύο βόλτες στη Ρώμη, και τις δύο με σκούτερ. Η πρώτη που ήταν η πιο μεγάλη, ήταν και η πιο απολαυστική, πάνω σε Vespa LX 150 3V και Vespa S150 3V. Αυτή θα σας περιγράψω σήμερα.  Με μια Vespa στη Ρώμη: φανταζόμουν τον εαυτό μου να γυρίζει στους δρόμους της χαλαρά, χωρίς σκοπό και προορισμό, απλά καίγοντας βενζίνη πάνω στα πλακόστρωτα της, να χάνομαι μέσα στα στενά και να βρίσκομαι στην τύχη… κάπου αλλού. Θα άφηνα τον παράγοντα που λέγεται “απρόβλεπτο” να με οδηγεί. Στην πράξη, τα πράγματα ήταν διαφορετικά, γιατί μόλις δεις την κίνηση στους δρόμους και το πως κινούνται αυτοκίνητα και δίτροχα στη Ρώμη, μια λέξη σου έρχεται στο μυαλό: χάος…

Η αρχική εικόνα, η συνολική αίσθηση που σου μεταφέρει η πόλη, αυτή η αρχαία πόλη με τον πλούσιο πολιτισμό και τα μεγαλειώδη μνημεία, δεν μοιάζει με καμιά πόλη της Ελλάδας. Βλέπετε στη Ρώμη, εκτός των άλλων δεν υπάρχουν αντιαισθητικές πολυκατοικίες, κι αυτές που υπάρχουν, είναι χαμηλότερες και παλαιάς συνήθως κατασκευής, ταιριάζοντας στο όλο σκηνικό. Η πόλη μοιάζει η ίδια με ένα τεράστιο “σκηνικό”: τα χρώματα, τα κτήρια, οι στέγες και οι κήποι, οι μάντρες και οι δρόμοι, οι λόφοι και οι κατηφόρες, τα στενέματα και οι αρτηρίες, μαζί με τις διασταυρώσεις και τις συστοιχίες των δέντρων, αλλά και τα πάρκα και οι πλατείες, δίνουν την εντύπωση πως έχουν τοποθετηθεί εκεί από έναν ταλαντούχο αρχιτέκτονα, που όμως δεν στοχεύει στην ομοιομορφία και την τάξη, με την αυστηρή έννοια του όρου.

Οι δρόμοι όπου κυλούν οι τροχοί του σκούτερ μου, δείχνουν να είναι φτιαγμένοι από τα ίδια ευτελή υλικά όπως οι ελληνικοί δρόμοι, όμως το μάτι σε ξεγελάει. Η πρόσφυση και η ασφάλεια που προσφέρουν είναι μεγαλύτερη, τόση που εντυπωσιάζεται ο συνηθισμένος στο πατινάζ Έλληνας δικυκλιστής. Φυσικά είναι αναρίθμητα τα σκούτερ μέσα στην πόλη, είναι σαφώς περισσότερα από τις μοτοσυκλέτες, οι οποίες αποτελούν τη μειοψηφία. Σκούτερ όλοι, όλες, μικροί, μεγάλοι, γέροι, νέοι, άντρες, γυναίκες. Βασικό χαρακτηριστικό των σκούτερ στη Ρώμη (και την Ιταλία γενικότερα), είναι ότι σχεδόν όλα φορούν μεγάλη ζελατίνα/παρμπρίζ στο τιμόνι για το κρύο και μπαγκαζιέρα πίσω για τα κράνη.

Πως συγκρίνονται οι Ιταλοί οδηγοί, κυρίως των αυτοκινήτων, με τους αντίστοιχους Έλληνες; Υπάρχει άραγε κάποια ομοιότητα;

Όταν οι Αμερικανοί και οι Βορειοευρωπαίοι μιλούν για την κίνηση της Ρώμης, την περιγράφουν σαν τρελοκομείο, σαν το “ατύχημα που σε περιμένει στην επόμενη γωνία”. Κατ’ αρχήν ναι, η κίνηση στη Ρώμη είναι φρενήρης: γρήγορη, αγχωτική και “απρόβλεπτη”, με άπαντες να οδηγούν “επιθετικά”. Διαβάσατε πουθενά τη λέξη “επικίνδυνα”; Όχι. Και ξέρετε γιατί; Γιατί επικίνδυνη θεωρείται η κίνηση σε όποιο δρόμο του κόσμου ο επισκέπτης, ο νέος χρήστης δεν μπορεί να προσαρμοστεί.

Αν παρατηρήσεις λίγο πως κινούνται τα οχήματα στους δρόμους της πόλης, αν παρακολουθήσεις και προσπαθήσεις να αποκωδικοποιήσεις τις συνήθειες των κατοίκων της Ρώμης που οδηγούν έτσι κι αλλιώς σε μια μητρόπολη με επιβαρυμένο οδικό δίκτυο, τότε θα μπορέσεις να προσαρμοστείς και να επιβιώσεις. Φυσικά χρειάζεται και προσαρμογή στην πράξη, μέσα στο δρόμο, και σίγουρα μετά θα κατορθώσεις όχι μόνο να κινηθείς, αλλά κυρίως να κινηθείς γρήγορα.

Αυτό που κάνω συνήθως σε πόλεις και δρόμους που πηγαίνω για πρώτη φορά, είναι να ακολουθώ για κάμποση ώρα τους ντόπιους και να τους μιμούμαι. Βλέπω αν κάνουν διήθηση και πώς την κάνουν, πού κάθονται στα φανάρια και πώς ακολουθούν ή προσπερνούν τα αυτοκίνητα, σε τι ταχύτητες κινούνται, αν είναι νομοταγείς ή αν ‘κοροϊδεύουν’ κάμποσο το δρόμο. Επίσης παρατηρώ αν υπάρχει παρουσία, και πως δρουν τα αστυνομικά όργανα, τα οποία στη Ρώμη – δεν ξέρω αν αυτό συμβαίνει σε καθημερινή βάση ή όχι – ο νόμος εκπροσωπείται από πλήθος διαφορετικών σωμάτων (δημοτική αστυνομία, οικονομική, καραμπινιέροι, κ.λπ.).

Το περίφημο ναρκισσιστικό “Ούνα φάτσα-Ούνα Ράτσα”, που επαναλαμβάνουμε για Έλληνες και Ιταλούς ισχύει σε κάποια χωριά της Νότιας Ιταλίας, άντε ίσως και λίγο στη Νάπολη και την Σικελία. Σε όλη την υπόλοιπη Ιταλία είναι τουλάχιστον αστείο να διατείνεται κανείς κάτι τέτοιο. Ο τρόπος που οδηγούν οι Ρωμανιόλοι αυτοκινητιστές είναι μακράν διαφορετικός, από των Αθηναίων, ας πούμε. Οι μοτοσυκλετιστές με τα αμέτρητα “motorini” τους και τα σκούτερ και τις μοτοσυκλέτες τους κάνουν πράγματι αυτό που κάνουν και οι Έλληνες: περνάνε διαρκώς, απ’ όπου χωράει το τιμόνι τους, χωρίς έλεος, ενώ επίσης οδηγούν γρήγορα, χωρίς δεύτερη σκέψη.

Οι Ιταλοί αυτοκινητιστές, όμως, μπορεί επιφανειακά να δείχνουν ότι πηγαίνουν και αυτοί “δίχως αύριο”, αλλά στην πραγματικότητα σέβονται και προσέχουν πολύ τα “μηχανάκια”! Ναι, περισσότερο ακόμα κι από τους πεζούς σχεδόν… Καμία σχέση δεν έχουν με τους εγωκεντρικούς, “όλα για την πάρτη μου”, “σας γράφω όλους- δικός μου είναι ο δρόμος”, Έλληνες οδηγούς, οι οποίοι στο πέρασμα του χρόνου και της τριβής έχουν εμπεδώσει εγκληματικές συνήθειες, που απειλούν τους σκουτερίστες και μοτοσυκλετιστές ανά πάσα στιγμή. Μου πήρε μερικές ώρες για να το συνειδητοποιήσω, αλλά κυριολεκτικά έμεινα άφωνος όταν κατάλαβα πόσο σε προσέχουν οι αυτοκινητιστές της Ρώμης και κυρίως όταν διαπίστωσα ότι “δίνουν χώρο και διαδρόμους” για να κινηθείς. Αρκεί βέβαια να οδηγείς με σιγουριά, να “χώνεσαι” στο χώρο που σου ανοίγουν, να μην διστάζεις και να μην τους καθυστερείς με άσκοπες και ανόητες μανούβρες: γενικά όταν παίζεις με τους δικούς τους κανόνες.

Επικίνδυνη η οδήγηση στη Ρώμη; Xα, χα, ας γελάσω… Πού να δείτε πώς οδηγούν στη Νάπολη και ακόμα χειρότερα, πως οδηγούν στο Παλέρμο της Σικελίας (ναι, ομολογώ ότι το Παλέρμο μοιάζει με την Ελλάδα γενικότερα, αλλά και πάλι με την ειδοποιό διαφορά ότι και εκεί ξέρουν να οδηγούν καλύτερα). Οι δικοί μας – ε, ας το παραδεχτούμε για να μπορέσουμε να βελτιωθούμε – πρέπει να είναι από τους χειρότερους (άντε, προτελευταίοι) μεταξύ των Ευρωπαίων οδηγών. Εξάλλου αυτό αποδεικνύεται και από τα νούμερα και τις στατιστικές. Πρώτοι σε παιδική θνησιμότητα από τροχαία, πρώτοι σε περιπτώσεις ατυχήματος και εγκατάλειψης, πρώτοι… και ούτω καθ΄εξής…

Το πόσο τράνταγμα έχουν να σου προσφέρουν οι ρωμαϊκές οδοί, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Οι δρόμοι είναι στρωμένοι με κύβους, που ναι μεν είναι άριστοι σε περίπτωση επισκευής τους (αφού αφαιρούνται οι κύβοι, σκάβει το συνεργείο, τελειώνει και ξανατοποθετεί τους κύβους στη θέση τους χωρίς σκάψιμο), αλλά οι αναρτήσεις των σκούτερ κάνουν διαρκώς υπερωρίες. Τώρα πώς οι Ιταλοί δικυκλιστές προτιμούν σκληρές αναρτήσεις σπορ στα σκούτερ και μοτοσυκλέτες τους, είναι μια υπόθεση που πρέπει να εξηγείται μεταφυσικά: οι σπόνδυλοι της σπονδυλικής τους στήλης θα είναι φτιαγμένοι από τιτάνιο και οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι από διαστημικά υλικά, δεν εξηγείται αλλιώς. Έπιασα τον εαυτό μου να σηκώνεται από τη σέλα σε στυλ μοτοκρός για να διασχίσει την ευθεία προς το Κολοσσαίο.

Σπάνιες είναι οι στιγμές που κινείσαι χωρίς αυτοκίνητα γύρω σου (φωτό Piaggio)

Μετά τις λακκούβες πάντως, σαν ανταμοιβή είδα λίγο αργότερα σε καλοστρωμένες ευθείες ανάμεσα σε μεγάλα πάρκα το κοντέρ της Βέσπας να τερματίζει στα 110+. Η Ρώμη είναι απέραντη, οι λόφοι της πολλοί, τα αξιοθέατα ατέλειωτα, σίγουρα χρειάζεσαι μια βδομάδα γεμάτη για να την γνωρίσεις. Και ο απόλυτος, ο καλύτερος τρόπος για να τη γυρίσεις, να τη νιώσεις, να την ζήσεις και να φχαριστηθείς τη Ρώμη είναι πάνω σε ένα σκούτερ. Αριβεντέρτσι λοιπόν, μέχρι την επόμενη φορά….