Η μοναξιά του πίσω φρένου
Πατάτε κυρίως το πίσω φρένο στο σκούτερ ή τη μοτοσυκλέτα σας; Ξέρετε κάποιον ή κάποια που το κάνει; Διαβάστε παρακάτω και προβληματιστείτε. Κείμενο: Βασίλης Αντζουλάτος, Φωτογραφίες: Kymco
Πίσω φρένο είναι το φρένο που ενεργοποιείται όταν πατάμε την αριστερή μανέτα που βρίσκεται στο τιμόνι και φρενάρει τον οπίσθιο τροχό. Πάντα. Σε καμία περίπτωση δεν θα συναντήσετε σύγχρονο σκούτερ που θα έχει τα φρένα του ανάποδα. Εξαίρεση αποτελούν τα κλασικά σκούτερ που έχουν το πίσω φρένο με πεντάλ στο πόδι, τα τρίτροχα-τετράτροχα σκούτερ, όπως και κάποια παλιά γιαπωνέζικα μοντέλα.
Ο γενικός κανόνας λέει ότι το ποσοστό φρεναρίσματος που προσφέρει το κάθε φρένο είναι 70% για το μπροστινό και 30% για το πίσω. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά την επιβράδυνση το βάρος του σκούτερ (ή της μοτοσυκλέτας, το ίδιο ακριβώς ισχύει κι εκεί) μεταφέρεται στον μπροστινό τροχό. Από την κατάσταση ισορροπίας, που επιτυγχάνεται όταν το βάρος είναι 50-50 ανά τροχό και το σκούτερ κινείται με σταθερή ταχύτητα και σταθερό γκάζι στην ευθεία, η μετατόπιση βάρους στον μπροστινό τροχό γίνεται με έντονο ή ιδιαίτερα έντονο τρόπο – αναλόγως της δύναμης που εφαρμόζουμε στα φρένα.
Με την μετατόπιση αυτή, το μπροστινό λάστιχο αυξάνει την επιφάνεια επαφής του ελαστικού του, συνεπώς και την πρόσφυσή του με την άσφαλτο, κι έτσι φρενάρει το σύνολο.
Μιας και το βάρος μεταφέρεται στον μπροστινό τροχό, αυτό σημαίνει ότι “χάνεται” από τον οπίσθιο τροχό κατά το φρενάρισμα, “ελαφραίνοντάς” τον και καθιστώντας τον πιο ευαίσθητο στο μπλοκάρισμα, εφόσον χάνεται παράλληλα και η πρόσφυσή του με την άσφαλτο.
Όπως είναι γνωστό, το πρόβλημα της ξαφνικής απώλειας πρόσφυσης του ελαστικού με τον δρόμο αντιμετωπίζεται κυρίως με τη χρήση συστημάτων αντιμπλοκαρίσματος (ABS) ή μέσω κατάλληλου χειρισμού του φρένου από τον αναβάτη, εάν το σκούτερ μας δεν διαθέτει ABS.
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες αναβατών και αντίστοιχοι τύποι φρεναρίσματος: ο πρώτος χρησιμοποιεί μόνο το πίσω φρένο, ο δεύτερος μόνο το μπροστινό, ενώ ο τρίτος χρησιμοποεί και τα δύο μαζί συνδυαστικά.
Μαντέψτε ποιος από τους τρεις αναβάτες εκμεταλλεύεται με τον καλύτερο τρόπο την επιβραδυντική ικανότητα των φρένων του. Ο πρώτος πετυχαίνει το 30% των δυνατοτήτων τους, ο δεύτερος το 70% και ο τρίτος… το μαντέψατε… το 100%.
Πάμε να δούμε λοιπόν πιο αναλυτικά τους 4 μύθους του πίσω φρένου – περίπτωση πρώτη από τις παραπάνω – η οποία είναι και η πιο προβληματική και αναποτελεσματική.
Όσοι – παλαιότεροι, μεγαλύτερης συνήθως ηλικίας αναβάτες – χρησιμοποιούν μόνο το πίσω φρένο, δηλώνουν ότι αυτό τους προσφέρει περισσότερη ασφάλεια και σιγουριά, μεγαλύτερη σταθερότητα, προβλέψιμες αντιδράσεις και κυρίως σταθερό τιμόνι.
Αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς: αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στη συνήθεια και στην άγνοια της σωστής χρησιμοποίησης του μπροστινού φρένου. Είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό: ό,τι έχουμε συνηθίσει να κάνουμε στη ζωή, τείνουμε να το επαναλαμβάνουμε επειδή πιστεύουμε ότι είναι το καλύτερο, επειδή μας προσφέρει ασφάλεια. Έτσι δημιουργούνται οι συνήθειες – καλές ή κακές. Κακές στην προκειμένη περίπτωση, το καταλάβαμε όλοι…
Σταθερότητα στο φρενάρισμα: η αίσθηση σταθερότητας που προσφέρει το πάτημα του πίσω και μόνο φρένου διαρκεί για λίγο, και παύει τη στιγμή που το βάρος μεταφερθεί στον μπροστινό τροχό κι “ελαφρώσει” ο πίσω χάνοντας βαθμιαία την πρόσφυση και την αποτελεσματικότητα επιβράδυνσης του.
Σταθερό τιμόνι: το τιμόνι μπορεί να μην δέχεται μεγάλα φορτία, όμως σε περίπτωση μπλοκαρίσματος του πίσω τροχού, αυτός προσπαθεί να προσπεράσει τον μπροστινό… κινούμενος με τα πλάγια και όχι σε ευθεία γραμμή. Το τελευταίο ισχύει, βεβαίως, όταν δεν υπάρχει ABS.
Προβλέψιμες αντιδράσεις του πίσω τροχού: Όντως υπάρχουν τρεις και μόνο κινήσεις που μπορεί να κάνει ο πίσω τροχός που φρενάρει έντονα. Είτε να επιβραδύνει (αργά και αναποτελεσματικά στο 30% που λέγαμε παραπάνω), είτε να μπλοκάρει το λάστιχο πάνω στην άσφαλτο με τα παραπάνω προβλήματα που αναφέραμε, είτε – εφόσον υπάρχει – να ενεργοποιηθεί απότομα το ABS επιμηκύνοντας επικίνδυνα τις αποστάσεις φρεναρίσματος. Υπολογίζει κάποιος να φρενάρει στα 20 μέτρα και τελικά φρενάρει στα 25…
Όλα τα παραπάνω μπορούν να αποφευχθούν και παράλληλα να επιτευχθούν οι καλύτερες δυνατές επιβραδύνσεις του σκούτερ μας, είτε διαθέτει είτε όχι ABS, αν μάθουμε να χρησιμοποιούμε όχι μόνο το πίσω (το 30%), ούτε μόνο το μπροστινό μας (το 70%) φρένο (αν και πρέπει να ομολογήσουμε ότι η δεύτερη τεχνική είναι υπερδιπλάσια πιο αποτελεσματική, άρα και ασφαλέστερη υπό προϋποθέσεις, συνεπώς προτιμότερη), αλλά και τα δύο φρένα μαζί.
Γι’ αυτό βρίσκονται εκεί που βρίσκονται, για να χρησιμοποιούνται, σαφώς δεν έχουν ούτε το μπροστινό, ούτε το πίσω διακοσμητικό ρόλο ή… έτσι ώστε να υπάρχει συμμετρία στα άκρα του τιμονιού. Πώς, λοιπόν, τα χρησιμοποιούμε; Μα με τον “σκουτεράδικο”, μοναδικό τρόπο που θα σας αποκαλύψουμε ευθύς αμέσως (γι’ αυτό, εξάλλου γράφουμε άρθρα συμβουλών…).
Ξεκινάμε πατώντας και τα δύο φρένα μαζί, ελάχιστα νωρίτερα το πίσω, ώστε να σταθεροποιήσουμε, να μειώσουμε την απότομη μεταφορά του βάρους (εκτόνωση της πίσω ανάρτησης) προοδευτικά και ομαλά. Λιγοστεύουμε έτσι τις απότομες αντιδράσεις, μαλακώνοντας τη έντονη φόρτιση του μπροστινού τροχού και αμέσως μετά πιέζουμε δυνατά το μπροστινό.
Πρώτα μερική σταθεροποίηση του συνόλου με το πίσω, κι αμέσως μετά έντονο φρενάρισμα με το μπροστινό. Είναι ένας εύκολος μπούσουλας, μια τεχνική που ξεκαθαρίζει με απλά λόγια ένα πολύπλοκο θέμα για έναν απαιτητικό και κρίσιμο χειρισμό, το φρενάρισμα. Το οποίο όπως ξέρουμε πολύ καλά έχει τεράστια σημασία στην καθημερινή μας μετακίνηση.
