Ένα μεγάλο βήμα… που δεν έγινε ποτέ
Τα μέσα της δεκαετίας του ’80, ήταν μια δύσκολη εποχή για την Piaggio και πιο συγκεκριμένα για το κύριο προϊόν της, τη ναυαρχίδα της, που δεν ήταν άλλη από την Vespa, η οποία αντιμετώπιζε μεγάλο εμπορικό πόλεμο από τα γιαπωνέζικα, μοντέρνα σκούτερ. Προς βοήθεια της Piaggio έτρεξε ο εμπνευσμένος κύριος Πάολο Μαρτίν. Κείμενο: Βασίλης Αντζουλάτος
Ο Paolo Martin ήταν ένας Ιταλός σχεδιαστής που εκτός από αυτοκίνητα έχει σχεδιάσει και πολλές σημαντικές μοτοσυκλέτες, αλλά και μερικά σκούτερ.
Ο κύριος Martin είχε γίνει διάσημος σαν σχεδιαστής από τις συνεργασίες του με τους σχεδιαστικούς οίκους Bertone και Pininfarina τη δεκαετία του ’60, αλλά και τους De Tomaso/Ghia τη δεκαετία του 1970, δημιουργώντας αυτοκίνητα της Alfa Romeo, της Ferrari. Lancia, Peugeot, Rolls Royce και της Fiat.
Tα πρώτα σχέδια
Τις υπηρεσίες του εμπνευσμένου κύριου Paolo Martin ζήτησε και η Piaggio για μοτοσυκλέτες και σκούτερ της Gilera, αλλά και για την σημαντικότατη ανανέωση της Vespa. Γιατί όμως ήταν σημαντική η ανανέωση της Vespa, ενός σκούτερ που πούλαγε εκατοντάδες χιλιάδες κομμάτια ανά την υφήλιο;
Η Vespa αντιμετώπιζε πολυάριθμες προκλήσεις κυρίως στις Δυτικές αγορές των “ανεπτυγμένων κρατών” με την αρχή να γίνεται στις ΗΠΑ, οι οποίες ξεκινώντας από την Καλιφόρνια είχαν εφαρμόσει αυστηρές προδιαγραφές ρύπων που μπλόκαραν τους δίχρονους κινητήρες, άρα και τις Vespa. Η Piaggio, προς μεγάλη της απογοήτευση υποχρεώθηκε να αποσυρθεί απο τη μεγάλη και επικερδέστατη αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών το 1981.
Ο Paolo Martin Vespa και η πρωτότυπη H2O
Παρότι η ιταλική πολυεθνική εταιρία σημείωνε μεγάλες πωλήσεις κυρίως σε χώρες του, λεγόμενου, Τρίτου Κόσμου η ιαπωνική επίθεση είχε ξεκινήσει κανονικότατα και τα σημάδια ήταν ανησυχητικά.
Όπως οι Ιάπωνες είχαν εκθρονίσει τους παντοδύναμους Βρετανούς (και λιγότερο τους Γερμανούς, Ιταλούς) από τη μοτοσυκλέτα τη δεκαετία του ’60 και κυρίως τη δεκαετία του ’70, τώρα (το ’80) σειρά έπαιρναν τα σκούτερ, και πιο συγκεκριμένα η γκάμα των Vespa της Piaggio.
Οι πωλήσεις των σκούτερ αυξάνονταν διαρκώς με την δυναμική είσοδο των Γιαπωνέζων και κυρίως η Honda ήταν αυτή που έδρεπε τις υψηλότερες πωλήσεις με διάφορα δίχρονα, αλλά κυρίως τετράχρονα σκούτερ.
Τα σκούτερ από την Ιαπωνία ήταν μοντέρνας – και καθόλου κομψής για τα σημερινά στάνταρ – εμφάνισης, με πλαστικά κουστούμια, με καλύτερο κράτημα, φρένα και αναρτήσεις από τις Βέσπες και συγχρόνως ήταν οικονομικά και στην αγορά τους και στην χρήση τους. Παράλληλα ήταν και αξιόπιστα.
Η Vespa είχε βαθιές ρίζες στο παρελθόν, όμως η Piaggio ήξερε πολύ καλά, ότι δεν μπορούσε να πουλάει δια παντός την ίδια συνταγή, κι ότι τα γούστα και οι τάσεις της αγοράς άλλαζαν.
Τη δεκαετία του ’80, η σειρά “Ρ” της Vespa που έγινε ΡΧ αργότερα μπορούσε και στεκόταν με αρκετή αξιοπρέπεια εμπορικά, αλλά η γενική τάση στην αισθητική των δίτροχων και των σκούτερ τα ήθελε να ξεφεύγουν από τις καμπύλες για να δώσουν τη σκυτάλη στις “αεροδυναμικές” γωνίες. Και για να φτιαχτεί μια πιο δυναμική – και όχι ρετρο-ρομαντική – Vespa ο φημισμένος βιομηχανικός σχεδιαστής κύριος Paolo Martin ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος.
Το πρότζεκτ ονομαζόταν Vespa GS 200 H20 και με την Piaggio να δουλεύει κάτω από άκρα μυστικότητα πάνω σε ψεκασμό καυσίμου πάνω στην υπάρχουσα PX 200, ο κωδικός υπαινισσόταν ότι ο κινητήρας θα ήταν και υγρόψυκτος.
“Πακέτο” μαζί με τον νέο ισχυρό, ψεκαστό, υγρόψυκτο κινητήρα θα πήγαινε και μια δυναμική, νεανική, μοντέρνα εμφάνιση, στην οποία κολλούσε περίφημα και το αρκτιλόλεξο GS, Gran Sport. Όπως παλιά.
Το πρωτότυπο μοντέλο φτιάχτηκε από ξύλο σε κλίμακα ένα προς ένα το 1984 (άσχετα αν εμφανίστηκε το ’86) και ονομάστηκε Vespa GS200 H2O . Οι κλασικές, ρομαντικές γραμμές της Vespa είχαν εκτιναχθεί… στο παρελθόν, οι αλλαγές από το αρχικό σχέδιο ήταν δραματικές (και… δράμα για τους φίλους της παράδοσης).
Η Vespa H2O είχε τετράχρονο κινητήρα (ο ψεκασμός στους δίχρονους κινητήρες ήταν ακόμα στα σπάργανα) έτσι ώστε να είναι ψεκαστός και το πιθανότερο είχε αυτόματη μετάδοση τύπου CVT. Είχε μεγαλύτερης των 10 ιντσών τροχούς (είχε ανέβει στις 12 ίντσες) και πλήρη όργανα και όμορφο ανφάς και οπίσθια όπως βλέπουμε και στις φωτογραφίες. Τα πλαϊνά καπάκια διατηρούν τις καμπύλες τους, παρότι συγκρούονται με τη νοητή γραμμή που ενώνει την ουρά με το μέσον της ποδιάς.
Oι πιο “μαλακές” γραμμές της H2O δημιούργησαν την Vespa Cosa (Paolo Martin)
Ο Martin σοκάρει μάλλον τα αφεντικά της Piaggio με την ριζοσπαστική πρότασή του και τελικά υποχωρεί σχεδιαστικά, δημιουργώντας τη Vespa Cosa του 1988, ένα ιδιαίτερα αδικημένο μοντέλο της Vespa που γενικά έχει παρεξηγηθεί από τους Βεσπίστι ανά τον κόσμο… αν και του άξιζε καλύτερη μοίρα, αφού ήταν βελτιωμένο σε όλους τους τομείς σε σχέση με τις ΡΧ.
Με την υποδοχή του κοινού να είναι χλιαρή απέναντι στην Cosa το ιταλικό εργοστάσιο θα κάνει πίσω και θα επιστρέψει στις ΡΧ, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ’90 – έστω και με καθυστέρηση 10+ ετών – θα πάρει τη μεγάλη απόφαση και θα περάσει στην εποχή των “νέων σκούτερ”, των “πλαστικών”, των “αυτόματων” όπως συνηθίζουν να τα αποκαλούν υποτιμητικά οι αντιπαθούντες των μοντέρνων σκούτερ, παραδοσιακοί κλασικοί Βεσπίστι και Λαμπρετίστι (βλ. φίλοι της Lambretta).
Η εξέλιξη του είδους όμως είναι υποχρεωτική και σαν υπερασπιστές αυτής λέμε ότι μέσω αυτής καταφέραμε να φτάσουμε σήμερα σε τόσο υψηλά επίπεδα άνεσης, ασφάλειας, επιδόσεων, κρατήματος, αναρτήσεων και φρένων στο χώρο των σκούτερ… είτε αυτό αρέσει σε κάποιους, είτε όχι.
